Geneesmiddelenallergie

Een geneesmiddel zorgt ervoor dat je hersteld wordt van lichamelijk klachten of dat de overlast van symptomen verminderen of worden weggenomen. Bij de keuze om geneesmiddelen te gebruiken, is het wel belangrijk dat na te gaan of je last hebt van een allergie voor pillen of medicijnen. In geval van geneesmiddelenallergie is er sprake van overgevoeligheidsreacties als gevolg van medicijngebruik. Dit is een vorm van overgevoeligheid dat in meerdere vormen kan voorkomen.
allergie medicijnen

Een geneesmiddel zorgt ervoor dat je hersteld wordt van lichamelijk klachten of dat de overlast van symptomen verminderen of worden weggenomen. Bij de keuze om geneesmiddelen te gebruiken, is het wel belangrijk dat na te gaan of je last hebt van een geneesmiddelenallergie. In geval van een allergie voor medicijnen, in de volksmond ook wel een allergie voor pillen genoemd, is er sprake van overgevoeligheidsreacties als gevolg van medicijngebruik. Dit is een vorm van overgevoeligheid dat in meerdere vormen kan voorkomen. Het is in iedere situatie wel van belang om een pillen allergie (zoals een allergie voor paracetamol) zeker serieus te nemen.

Medicijnovergevoeligheid niet te verwarren met bijwerkingen

De klachten die kunnen ontstaan als gevolg van het gebruik van medicijnen kunnen onderverdeeld worden in twee categorieën. Er is sprake van een type A reactie als er sprake zijn van bijwerkingen van een medicijn. Niet ieder medicijn kan immers op een dusdanige manier worden samengesteld dat het alleen doet waarvoor het bedoeld is. Als er sprake is van bijwerkingen als gevolg van het gebruik van medicijnen is er géén sprake van een pillenallergie. Er is immers geen sprake van een overgevoeligheidsreactie van het lichaam. In dit geval is er sprake van een type B reactie. Hierbij is er sprake van een niet voorspelbare reactie van het lichaam op het medicijn. Je kunt dus allergische zijn voor paracetamol. Een allergie voor medicijnen moet zeker niet verward worden met de bijwerkingen die ervaren worden bij het gebruik van medicatie.

Verschillende vormen van allergie voor medicatie

Als er sprake is van een geneesmiddelenallergie maakt het lichaam afweerstoffen aan tegen het medicijn of zullen cellen die betrokken zijn bij het afweersysteem een specifieke reactie aangaan met het geneesmiddel. Hierdoor komt een allergische reactie op medicatie tot uiting. Er zijn verschillende vormen van allergie voor medicatie te onderscheiden. Bij een pillen allergie kan er sprake zijn van milde klachten tot klachten van meer ernstige aard. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in tussen de verschillende manieren waarop een patiënt kan reageren.

  • Type I reactie. Bij deze vorm van pillen allergie of medicatie overgevoeligheid maakt het lichaam allergische antistoffen aan, die zorgen voor een heftige reactie op het geneesmiddel. Deze reactie zal binnen een relatief korte tijd (vaak binnen het uur) merkbaar zijn. De klachten kunnen variëren van  galbulten/netelroos, zwellingen, prikkelingen in de mond en keelholte, verstopte neus, loopneus, rode geprikkelde ogen, buikkrampen, misselijkheid, braken en diarree. Als er sprake is van een zeer ernstige vorm van een type I allergie voor medicatie, wordt er gesproken van een anafylaxie. Hierbij kunnen ernstigere lichamelijke reacties voordoen.
  • Type II reactie. Bij deze vorm van allergie voor pillen of andere medicatie zullen de medicijnen zich hechten aan het oppervlak van bijvoorbeeld bloedcellen of aan huidcellen. Bij een overgevoeligheid hiervoor zal het lichaam deze bloedcellen en huidcellen als lichaamsvreemd beoordelen en een afweerreactie in werking stellen. Dit kan onder andere zichtbaar worden door blaarvorming op de huid.
  • Type III reactie. Deze vorm van pillen allergie of medicatie overgevoeligheid kan ontstaan als gevolg dat de hechting van antistoffen aan de medicatie in de bloedbaan. Hierdoor vormt een reactie dat in de medische wereld wordt omschreven als “complexen”. Het gevolg van deze complexen is dat deze kunnen neerslaan in kleine bloedvaten in de nieren, longen en huid. De gevolgen hiervan komt tot uiting in symptomen als koorts, gewrichtspijn, nierproblemen, ontstekingsplekken in de huid en bloeduitstortingen. 
  • Type IV reactie. Deze vorm van allergie voor pillen of andere medicatie staat ook bekend als een “vertraagd type allergie voor medicatie”. In dit geval zal er de situatie ontstaan dat bepaalde cellen van het afweersysteem zich specifiek richten tegen het medicijn. Hierdoor worden ontstekingen veroorzaakt. In tegenstelling tot de bovenstaande reacties, zal deze reactie dan ook veel later merkbaar zijn. Dit kan enige dagen duren. De reacties die gerelateerd zijn aan een type IV reactie zijn meestal vrij onschuldige huidreacties zoals eczeem. Het is echter niet uitgesloten dat deze reactie ernstiger vormen kan aannemen, zoals blaarziekten.

Is een allergie voor medicijnen gevaarlijk?

Een allergie voor medicijnen is in de meeste gevallen vrij onschuldig. Slechts in enkele gevallen zijn deze reacties echt levensbedreigend. Het is echter wel van belang om deze overgevoeligheid door een huisarts of andere medisch professional te laten beoordelen en onderzoeken. Door vastlegging in het medisch dossier kan herhaling van het ontstaan van klachten worden voorkomen.

Hoe een geneesmiddelenallergie wordt vastgesteld

Een geneesmiddelenallergie wordt vastgesteld kan alleen worden vastgesteld door een huisarts of een allergie specialist (allergoloog of KNO-arts). Bij het vermoeden hiervan zal eerst het medicijngebruik in kaart worden gebracht. Vervolgens zullen er drie huidtesten kunnen worden uitgevoerd: een priktest, een intracutane huidtest en plakproef of epicutane huidtest. Tevens kan er een bloedonderzoek worden uitgevoerd om te kijken of er aantoonbare allergische antistoffen in het bloed te vinden zijn. Deze testen worden vooral uitgevoerd om te bepalen of er sprake is van een Type I reactie of Type IV reactie.

Deze bovenstaande tests hebben geen zin om een Type II of Type III reactie vast te stellen. Hiervoor zal de provocatie methode worden toegepast. Bij de provocatie methode wordt er in een aantal stappen (in toenemende hoeveelheid) het betreffende medicijn toegediend. Hierbij wordt er (mits dit veilig kan) worden toegewerkt naar de dosering die ook bij de behandeling is gebruikt. Uiteraard zal deze methode uitsluitend worden toegepast onder supervisie van een arts. Dit is ook een methode om vast te stellen of het lichaam van een patiënt wel een alternatief medicijn accepteert.    

Wat te doen als je last hebt van een allergie voor geneesmiddelen?

De algemene stelregel bij allergische reacties is om het contact met de bron zoveel mogelijk te mijden om de overlast te vermijden. Dit is als je last hebt van een allergie voor geneesmiddelen niet anders. Het advies hierbij is om het specifieke geneesmiddel of verwante medicatie te mijden. Uiteraard zal de arts dit vastleggen in je medisch dossier. Mocht er geen andere keuze zijn, zal je tegelijkertijd medicijnen voorgeschreven kunnen krijgen die de overgevoeligheidsreacties zullen wegnemen. Ook het tijdelijk ongevoelig maken voor de betreffende medicatie behoort tot de mogelijkheden.