Hooikoorts: wat is het?

hooikoorts

Hooikoorts is een allergische reactie op voornamelijk stuifmeel in de vorm van pollen van gras, planten en bomen die door de lucht verspreid worden. De reactie wordt veroorzaakt door uw immuunsysteem op de pollen die in de lucht door de wind worden verspreid. Hooikoorts is een seizoen allergie (namelijk het ‘’hooiseizoen’’). Hiermee bedoelen we dat u niet het hele jaar door last heeft van hooikoorts klachten. Iets wat bijvoorbeeld bij huisstofmijtallergie anders is. U merkt hooikoorts vooral aan uw neus en ogen.  Het is een vorm van allergische rinitis die voornamelijk van mei tot en met juni voorkomt. Het moment en de hevigheid van de reactie wordt sterk beïnvloed door het weer: Bij warm en droog weer waaien de pollen makkelijk door de lucht, terwijl bij koel en vochtig weer de pollen voor een groot deel aan de grond blijven. Zo’n 20% (Bron: https://www.lumc.nl/org/longziekten/patientenzorg/pollen-en-hooikoorts/)  van de Nederlanders heeft last van hooikoorts; wanneer we dit beeld op Europa projecteren komt men uit op ongeveer 1 op de 8 Europeanen. Hooikoorts is dus een zeer veel voorkomende allergie.

Wat zijn de klachten bij hooikoorts en hoe ontstaan ze?

Hooikoorts is dus een allergie voor pollen en stuifmeel en een allergie is weer een (te zware) reactie van uw immuunsysteem. Het doel van een immuunsysteem is kwaadaardige en schadelijke ziektekiemen af te weren die uw lichaam willen binnendringen. Het immuunsysteem kan dus gezien worden als een soort natuurlijk schild. Eigenlijk wordt bij hooikoorts het immuunsysteem voor de gek gehouden: uw immuunsysteem denkt dat de pollen die hooikoorts veroorzaken schadelijk zijn, hierdoor is er dus deze reactie van uw immuunsysteem en bestrijdt het immuunsysteem de pollen dus als schadelijke ziektekiemen. Wat daadwerkelijk de reden is van het ontstaan van hooikoorts is nog niet helemaal bekend. Men vermoed dat het een combinatie is van genetische aanleg én dat het individu als kind te weinig in aanraking is geweest met ziektekiemen. Hooikoorts kent verschillende seizoenen; de meeste mensen hebben voornamelijk last van de graspollen. Deze periode is vanaf ongeveer mei tot juli/augustus. Dit is dan ook het traditionele hooikoortsseizoen. Er zijn echter veel meer planten en bomen die reacties kunnen veroorzaken en ieder persoon reageert op andere pollen. Eigenlijk zijn alleen de maanden oktober – december vrijwel stuifmeel vrij.

Zodra de pollen of het stuifmeel uit de lucht worden geïnhaleerd door iemand die gevoelig is voor hooikoorts, volgt er een allergische reactie waardoor de patiënt kan gaan niezen en last kan krijgen van onder andere de volgende symptomen:

  • Een jeukende, verstopte en/of loopneus
  • Tranende, jeukende en/of rode ogen
  • Hoofdpijn
  • Kriebelhoest
  • Droge keel (kan samen gaan met kriebelhoest)
  • Vermoeidheid en slecht slapen
  • Een ziek (koorts) gevoel.
  • Last van benauwdheid
  • Een piepend geluid tijdens het ademhalen

Deze verschijnselen worden veroorzaakt doordat het immuunsysteem dus te agressief reageert op een eigenlijk onschuldige stof, waarbij histamine vrijkomt. Dit heeft tot gevolg dat delen van de neus en ogen gaan irriteren. De klachten kunnen zeer aanwezig en vervelend zijn. Het positieve is dat deze klachten alleen optreden wanneer het hooikoortsseizoen plaatsvindt. Het echte hooikoortsseizoen is meestal vanaf mei tot ongeveer augustus. Dit is de klassieke hooikoorts periode, deze ontstaat door het stuifmeel van gras. De meeste personen die last hebben van hooikoorts reageren op deze variant het heftigste. In de overige maanden zult u dan geen klachten ondervinden. Het lastige aan bovenstaande klachten is dat ze ook kunnen passen bij een andere allergie. U kunt dan bijvoorbeeld denken aan een kattenallergie of een huisstofmijtallergie. Een goede test is dus om rekening te houden met het jaargetijde; hooikoorts klachten krijgt u alleen als grassen, planten en bomen bloeien. Wanneer u bovenstaande klachten ervaart op het moment dat er geen grassen, planten of bomen bloeien (dit is meestal oktober tot december) kunt u er vrij zeker van zijn dat dit geen hooikoorts is maar zeer waarschijnlijk een andere allergische reactie.

Welke maanden vindt u welke pollen in de lucht?

Onderstaande planten en bomen geven in de volgende periodes stuifmeel en pollen af.

PlantBloeiperiode
HazelaarEind december – februari
Elsjanuari – maart
Berkmaart – mei
Beukapril – mei
Eikapril – mei
grassoortenapril – september
Bijvoetaugustus
Ambrosiaseptember – oktober

Hoe stelt men de officiële diagnose voor hooikoorts?

Vanzelfsprekend kunt u zelf al sterke vermoedens hebben of u een hooikoorts allergie heeft, maar de officiële diagnose zal een arts moeten vaststellen. Hij of zij kan dat op twee verschillende manieren uitvoeren:

  • Allergiehuidtest: de arts druppelt hier een testvloeistof op uw huid. In deze testvloeistof zitten bijvoorbeeld graspollen. Vervolgens wordt er door de druppel een klein gaatje in uw huid geprikt. Als u op deze plek binnen ongeveer 20 minuten een rood bultje krijgt dan reageert uw lichaam allergisch voor de vloeistof en is het testresultaat dus positief.
  • De arts voert bloedonderzoek uit. Met bloedonderzoek kan er via het laboratorium een diagnose worden gesteld.

Is er een effectieve behandeling tegen hooikoorts?

Om meteen met de deur in huis te vallen: hooikoorts is helaas niet te genezen. Wel kunnen klachten naar mate u ouder wordt minder worden, maar er zijn ook genoeg middelen om de klachten te onderdrukken en te verminderen. Er zijn vanzelfsprekend een paar simpele dingen die u kunt doen. Hooikoorts is een reactie op stuifmeel in de lucht, wanneer het hard waait kunt u binnen blijven om klachten te voorkomen. Houd dan ook de ramen en rooster dicht om er voor te zorgen dat er geen stuifmeel de ruimte in waait. Verder zijn er handige websites die u kunnen vertellen hoeveel pollen er in de lucht zitten. Daarnaast kunt u ook rekening houden met de volgende punten:

  • Draag buiten een zonnebril
  • Maai niet (zelf) het gras.
  • Laat uw schone was iet buiten drogen

Hoog in de bergen en aan de zee zit minder stuifmeel in de lucht: tijdens een vakantie kunt u het beste naar een dergelijk gebied uitwijken.

Bij wie komt hooikoorts voor?

Hooikoorts is een allergie en wordt daardoor langzaam opgebouwd als de persoon voor langere tijd wordt blootgesteld aan het allergeen. Hooikoorts komt daardoor weinig voor bij jonge kinderen, maar de eerste verschijnselen van hooikoorts beginnen meestal wel gedurende de eerste 25 levensjaren.

Hooikoorts tips & geneesmiddelen tegen hooikoorts

Wat te doen tegen hooikoorts? Hooikoorts kan, net als de meeste allergieën, niet genezen worden. Wel kunnen uiteraard de symptomen van hooikoorts worden bestrijd. Doorgaans is het eerste medicijn wat wordt voorgeschreven een antihistamine. Dit medicijn bestrijdt het vrijkomen van histamine bij de allergische reactie, waardoor de jeuk en het opzwellen van neus, keel en ogen verdwijnt. De meeste antihistamine medicijnen zijn verkrijgbaar in de vorm van tabletten, maar als de klachten zich alleen voordoen bij de neus kan er ook gebruik gemaakt worden van een neusspray. Indien de allergische reactie als zeer zwaar wordt ervaren, kan door het innemen van ontstekingsremmende medicijnen (corticosteroïden) de irritatie verder worden afgenomen. Bij gebruik voor langere tijd kunnen de corticosteroïden echter nadelige bijwerkingen hebben voor de gezondheid, dus deze medicijnen dienen slechts voor korte periodes te worden ingenomen.

Zoals de meeste allergieën is de beste genezing voor hooikoorts contact met de allergenen te ontwijken. Hoewel het volledig vermijden van contact bijna onmogelijk is, zijn er wel enkele dingen die u kunt doen om de blootstelling aan de allergenen te verlagen. Zo is het aan te raden om gedurende het pollenseizoen ramen en deuren gesloten te houden, kleding niet buiten te hangen om te drogen, en op warme en droge dagen proberen zoveel mogelijk binnen te blijven. Verder kunt u een hooikoorts verwachting of kalender raadplegen om te bekijken hoe hoog het aantal pollen op dit moment en in de nabije toekomst is.