Wat is een koemelkallergie?
Een koemelkallergie kan het beste omschreven worden als een overgevoeligheidsreactie van het lichaam op een eiwit uit koemelk. Deze “koemelkeiwitallergie” is dus een vorm van een voedselallergie. De klachten ontstaan omdat het specifieke eiwit ten onrechte door het lichaam wordt gezien als een allergeen. Hierdoor treedt het afweermechanisme van het lichaam in werking als verdedigingsreactie. Er worden immers antistoffen aangemaakt. Hierdoor ontstaan allergische reacties.
Verschil tussen lactose intolerantie en koemelkallergie
De termen lactose intolerantie en koemelkallergie worden regelmatig ten onrechte door elkaar gebruikt. Er zit immers wel degelijk een groot verschil tussen lactose intolerantie en koemelkallergie. Het afweersysteem is niet bij een lactose intolerantie betrokken wat wel het geval is bij een koemelkallergie. Zoals de naam al aangeeft, gaat het bij lactose intolerantie niet om een allergische reactie maar om het niet accepteren van het lichaam van specifieke voedingsstoffen. Het lichaam heeft hierbij een tekort aan het enzym lactase om lactose te kunnen verteren waardoor lichamelijke (darm) klachten ontstaan. Bij koemelkallergie is er sprake van een overgevoeligheid. Een lactose intolerantie komt vaak niet voor tot het kind de peuterleeftijd heeft bereikt. Een koemelkallergie komt al voor bij zuigelingen.
Allergie voor eiwitten uit koemelk bij baby’s
Een allergie voor de eiwitten uit koemelk komt voornamelijk bij baby’s voor. Dit komt omdat de darmen van baby’s nog niet helemaal volgroeid zijn en (te) grote stukken niet geheel verteerde eiwitten uit melk doorlaten. Dit is de oorzaak dat deze eiwitten in de bloedbaan terecht kunnen komen. Als deze eiwitten door het immuunsysteem als lichaamsvreemd worden beoordeeld, kan er een allergie ontstaan.
Allergische reacties op eiwitten uit koemelk kunnen sneller ontstaan als de baby flesvoeding krijgt. Ook baby’s die borstvoeding krijgen, kunnen een overgevoeligheid voor eiwitten uit koemelk ontwikkelen. Zij kunnen deze specifieke eiwitten immers ook binnenkrijgen. Als de moeder immers melkproducten gebruikt, komt het eiwit immers in de moedermelk terecht. De meeste baby’s groeien (na 2 of 3 jaar) over een koemelkallergie heen maar houden wel een allergische aanleg. De kans op allergische klachten zoals hooikoorts (of een andere boompollenallergie) of een allergische reactie op huisstofmijt of op huisdieren is niet uitgesloten.
Koemelkallergie bij volwassenen
Hoewel een allergische reactie op het gebruik van koemelk vaak wordt gezien als “baby kwaal” kan koemelkallergie ook zeker bij volwassenen voorkomen. Niet ieder kind groeit immers over een koemelkallergie heen. Daarnaast kan een overgevoeligheid voor koemelk ook bij op latere leeftijd ontstaan. In veel gevallen ontstaat hierbij ook een kruisreactie na het nuttigen van bijvoorbeeld rundvlees of geitenmelk omdat het lichaam geen onderscheid kan maken tussen de allergenen in deze producten van de eiwitten uit koemelk te onderscheiden.
Symptomen van koemelkallergie
Het feit dat de symptomen van koemelkallergie veel overeenkomsten hebben met andere vormen van allergie en met niet allergische reacties, maakt het lastig om deze vorm van voedselovergevoeligheid direct te herkennen. Daarnaast kunnen deze symptomen van koemelkallergie al binnen enkele minuten na het binnenkrijgen van de eiwitten uit koemelk merkbaar zijn maar ook pas enkele dagen later.
Symptomen van een koemelkallergie bij baby’s zijn te herkennen aan onder andere het voortdurend huilen, klachten die sterk lijken op een grote verkoudheid, huidklachten zoals eczeem en rode vlekjes en maag-darmklachten dat zichtbaar wordt door het overgeven en diarree. Het is goed om bij een vermoeden van koemelkallergie een kinderarts te raadplegen omdat dit kan leiden tot ondervoeding en een tragere groei.
Net als bij baby’s kunnen de symptomen van koemelkallergie bij volwassenen sterk verschillen. De bekende allergische reacties als een loopneus, veelvuldig niezen en geïrriteerde ogen kunnen een indicatie zijn van een allergie voor de eiwitten uit koemelk maar ook maag-darm problemen, problemen met de luchtwegen (zoals benauwdheid) of huidproblemen in vorm van jeuk, huiduitslag en vochtophopingen kunnen een indicatie hiervan zijn. In veel gevallen is er sprake van minimaal twee van de bovenstaande symptomen.
Hoe kan een allergie voor koemelk worden vastgesteld?
De beste manier om een allergie voor koemelk vast te stellen is door een symptoom dagboek bij te houden. Hierin moeten de symptomen van de klachten worden bijgehouden en het voedingspatroon in kaart worden gebracht. Op deze manier kan er een beeld worden gevormd hoe de klachten ontstaan. In tegenstelling tot het vaststellen van andere allergieën zijn huidpriktests, RAST-tests en darmonderzoeken minder effectief bij het vaststellen van deze klachten. Deze testen worden alleen uitgevoerd om indien nodig het vermoeden van een allergie voor koemelk te bevestigen.
Eventueel kan er gekozen worden voor een eliminatie-provocatie test. Bij deze challenge test wordt de patiënt juist blootgesteld aan de vermoedelijke oorzaken van de lichamelijke overlast. Uiteraard wordt deze methode uitsluitend toegepast onder toezicht van een arts.
Wat te doen tegen koemelkallergie?
De beste keuze om iets te doen tegen koemelkallergie is het vermijden van de bron. Dit betekent dat het gebruik van koemelk moet worden voorkomen. Er zijn zeer veel melkvervangers op de markt waarin soja, wei, caseïnehydrolysaten of andere aminozuur gebaseerde formules zijn verwerkt. Het is bij het maken van deze keuzes wel belangrijk dat er nog altijd sprake is van een volwaardig voedingspatroon. Het is belangrijk dat er voldoende calorieën, eiwitten, vitaminen en mineralen ingenomen worden. Voor baby’s die flesvoeding gebruiken zijn er diverse keuzemogelijkheden in hypoallergene flesvoeding.
Behandelingen tegen koemelkallergie zijn er niet. De huisarts kan wel medicijnen voorschrijven die de allergische klachten als gevolg van een koemelkallergie te beperken. Hierbij kan er onder andere gekozen worden voor antihistaminica. Een antihistaminicum is een medicijn dat de werking van histamine zal bestrijden. Dit is de stof wat vrij komt in het lichaam bij een allergische reactie. De beste manier om overlast van koemelkallergie te voorkomen blijft toch het volgen van een koemelkvrij dieet hoewel dit niet altijd eenvoudig is omdat dit ingrediënt in veel producten verwerkt is. Er zijn echter wel veel kookboeken op de markt die speciaal gericht zijn op een koemelk vrij dieet.
Allergieplein is hét onafhankelijke platform voor informatie en tips die betrekking hebben op diverse veelvoorkomende allergieën. Onze experts hebben in onze kennis artikelen alle informatie over allergieën samengevoegd.