Waarom een lactose allergie eigenlijk niet bestaat
Hoewel de term lactose allergie veelvuldig gebruikt wordt, is dit een onjuiste benaming om een “lactose probleem” te beschrijven. Een lactose allergie bestaat immers helemaal niet. Als er sprake is van lichamelijke klachten als gevolg van de consumptie van lactose, is er sprake van een lactose intolerantie.
Het verschil tussen een lactose allergie en een intolerantie voor deze vorm van melksuiker is dat er bij een overgevoeligheid afweerstoffen worden aangemaakt om een allergeen te weren. Bij een koemelk allergie zal het afweersysteem bijvoorbeeld antistoffen aanmaken die erop gericht zijn om het eiwit uit melk te weren. In geval van een lactose-intolerantie is het afweersysteem echter helemaal niet betrokken. De lichamelijke reactie heeft dan ook niet betrekking op het afweren van specifieke eiwitten maar op het niet accepteren van een specifieke voedingsstof, in dit geval lactose.
In dit artikel gebruiken we wel regelmatig de term lactose allergie omdat deze term zo veelvuldig wordt gebruikt. Een lactose-intolerantie wordt ook wel een niet allergische voedselovergevoeligheid genoemd. Een voedselallergie heeft betrekking op een allergische voedselovergevoeligheid.
Hoe ontstaat een lactose-intolerantie?
Er is sprake van een lactose-intolerantie in het geval dat een menselijk lichaam moeite heeft om dit specifieke koolhydraat op de juiste manier (niet of niet volledig) te verteren. Dit is het geval bij mensen die last hebben van hypolactasie. Deze mensen maken niet voldoende lactase aan om lactose te verteren. Om dit proces goed te begrijpen is het belangrijk om te weten dat lactose bestaat uit twee elementen, te weten glucose en galactose. Het enzym lactase (een darm eiwit), dat in de darmwand van de dunne darm wordt aangemaakt, zorgt voor een splitsing van deze elementen zodat deze makkelijker in het bloed kunnen worden opgenomen. Als dit proces (als gevolg van de aanmaak van te weinig lactase) niet of niet voldoende gebeurt, is er sprake van een lactose-intolerantie. Het gevolg is dat de overgebleven lactose in de dikke darm terecht komt. Hierdoor ontstaan de klachten die kunnen worden toegeschreven aan een lactose-intolerantie. Deze klachten kunnen ook ontstaan doordat het darm eiwit niet goed werkt of doordat de bacteriën in de dikke darm (de darmflora) zich kunnen voeden met de grote hoeveelheid lactose en kunnen vergisten.
Lactose allergie symptomen
De intensiteit van de klachten van een lactose-intolerantie zijn afhankelijk van 2 belangrijke factoren:
- De hoeveelheid lactase dat wordt aangemaakt in de dunne darm
- De hoeveelheid lactose dat het menselijk lichaam binnenkrijgt
De symptomen die veel mensen omschrijven als een lactose allergie ontstaan na het gebruiken van lactose bevattende producten zoals melk, kaas, boter of roomijs. Deze lactose allergie symptomen bestaan voornamelijk uit buikpijn, last van een opgeblazen gevoel, misselijkheid, krampen, diarree en last van flatulentie (overmatige winderigheid).
Het is goed om te vermelden dat het minder goed kunnen verteren van lactose niet bij iedere persoon klachten zal geven. Dit hangt immers mede af van andere factoren zoals het voedingspatroon en de samenstelling van de darmflora, dus de bacteriën die zich in de dikke darm bevinden. Daarnaast speelt de gevoeligheid van de dikke darm hierin een voorname rol. Mensen die last hebben van PDS (een prikkelbaar darm syndroom) lopen veel meer kans om last te krijgen van deze vorm van lactose allergie. PDS is echter niet de oorzaak van een lactose-intolerantie.
Lactose-intolerantie erfelijk?
Een lactose-intolerantie wordt gezien als een erfelijke aandoening. Daarnaast zijn er nog twee andere oorzaken van een lactose-intolerantie te benoemen:
- Er is sprake van een primaire lactose-intolerantie als de klachten ontstaan als gevolg van een onvoldoende productie van het enzym lactase zoals hierboven beschreven. Dit is verreweg de meest voorkomende vorm van lactose-intolerantie.
- Een secundaire lactose-intolerantie kan ontstaan bij beschadigingen van de darmwand. Dit kan het geval zijn na een (chronische) darmontsteking, een darminfectie of een operatieve ingreep aan de darmen. Deze vorm van intolerantie is vaak van tijdelijke aard en zal verdwijnen als er weer voldoende lactase wordt aangemaakt.
- Een aangeboren lactose-intolerantie. Deze congenitale lactose-intolerantie is een zeer zeldzame vorm van deze lactose allergie. In dit geval is de lactose-intolerantie erfelijk. In dit geval zal de persoon zijn of haar hele leven rekening moeten houden met deze vorm van intolerantie.
Waarom een lactose allergie pas op latere leeftijd ontstaat
Een lactose allergie ontstaat pas op een latere leeftijd. Baby’s hebben geen last van deze lactose-intolerantie omdat (vrijwel) elke zuigeling beschikt over voldoende lactase om lactose in babyvoeding of moedermelk goed te kunnen verteren. Bij de meeste mensen neemt de productie van lactase na het derde jaar echter geleidelijk af. Als gevolg van deze afname van de aanmaak van lactase neemt de kans op een lactose-intolerantie toe. Dit is de reden dat deze vorm van lactose allergie pas op latere leeftijd ontstaat.
De manieren waarop lactose-intolerantie kan worden vastgesteld, lactose allergie test
Er zijn meerdere manieren waarop lactose-intolerantie kan worden vastgesteld. In veel gevallen geeft het bijhouden van een symptoom dagboek in combinatie met het in kaart brengen van het eetpatroon al een behoorlijke indicatie. Dit vermoeden kan bevestigd worden door een waterstof ademtest, een lactose tolerantietest aan de hand van bloedafname en een eliminatie/provocatie test. Een lactose allergie test wordt uiteraard uitgevoerd onder het toeziend oog van een arts.
Wat te doen als je lichaam geen lactose kan verdragen?
Het beste wat je kunt doen als je lichaam geen lactose kan verdragen, is de bron van het ongemak verwijden. De behandeling van een lactose-intolerantie bestaat in eerste instantie uit het weglaten van lactose uit de voeding. Er zijn diverse kook- en receptenboeken die hiervoor geraadpleegd kunnen worden. Tevens kan een arts of diëtist hierin persoonlijk adviseren. Er zijn immers voldoende melkvervangers verkrijgbaar zoals sojamelk, rijstmelk en andere voedingssupplementen.
Nadat het gebruik van lactose de eerste weken zoveel mogelijk (het liefst volledig is vermeden) is het verstandig om stap voor stap te onderzoeken hoeveel melksuiker het lichaam wél kan verdragen. Dit is belangrijk om te weten aangezien zuivel een belangrijke bron is van eiwit, calcium, vitamine B2 en vitamine B12. Dit zijn belangrijke bouwstenen van het menselijk lichaam. Vanwege de positieve effecten van zuivel op het menselijk lichaam is het zeker verstandig om hierin een beeld te vormen. In veel gevallen is het bij een lactose-intolerantie niet noodzakelijk om dit koolhydraat volledig te mijden en is het goed mogelijk om in samenspraak met een arts of diëtist een geschikt voedingspatroon samen te stellen.
Tot slot is het goed om te weten dat er lactase capsules bestaan die voor de maaltijd ingenomen moeten worden. Voor veel mensen is dit een effectieve oplossing om problemen als gevolg van een lactose allergie (lactose-intolerantie) op een eenvoudige manier te voorkomen.