Notenallergie

Een noten allergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Het is een vorm van een primaire allergie waarbij er géén sprake is van een opbouwfase zoals bij inhalatie allergieën zoals een pollenallergie of huisstofmijt wel het geval is. Een noten allergie kan op iedere leeftijd ontstaan. De symptomen van deze voedselallergie kunnen mild of zeer ernstig zijn. Daarom is het goed om deze vorm van overgevoeligheid zeer serieus te nemen.
Noten allergie

Het verschil tussen een noten allergie en een allergische reactie op pinda’s

Veel mensen denken ten onrechte dat de een allergie voor noten en pinda’s hetzelfde zijn. Dit is echter zeker niet het geval. Er zit wel degelijk een groot verschil tussen een notenallergie en een allergische reactie op pinda’s. Een noot is immers geen pinda. Noten zijn boomvruchten zoals een amandel, hazelnoot of walnoot. Dit zijn dus enkelvoudige dopvruchten met een harde steen- of houtachtig omhulsel. 

Pinda’s behoren niet in de nootachtigen. Dit zijn immers peulvruchten zoals ook bij soja het geval is. Peulvruchten groeien uit een struik. Zowel noten als pinda’s bevatten zeer veel eiwitten. De samenstelling van deze eiwitten is echter verschillend. Dit is de reden dat er gesproken worden over een notenallergie of een allergische reactie op pinda’s. Het is wel goed mogelijk dat iemand last heeft van beide vormen van overgevoeligheid.

Is een kokosnoot een noot?

Een kokosnoot is geen noot als we kijken naar de allergenen die een noten allergie veroorzaken. Een kokosnoot behoort immers tot de palmenfamilie. Kokosnoten zijn steenvruchten uit de kokospalmen. Deze vermelding is terug te vinden op de ALBA-lijst. De letters ALBA staan voor ALlergenendataBAnk. Deze databank is in beheer van het TNO en is de voorloper van de wetgeving dat gericht is op de verplichte informatie dat op etiketten te vinden is. Noten is een van de 14 allergenen die op een etiket moeten worden vermeld. Dit is van groot belang aangezien er veel voedingsmiddelen noten bevatten. Deze boomvruchten bevatten immers eiwit, ijzer, vitamine E en B vitaminen. Hierdoor geven noten veel energie. 

Hoe ontstaat een notenallergie?

Als er sprake is van een allergie, wordt het afweersysteem van de betreffende persoon ten onrechte in werking gesteld. Bij allergieën zijn de eiwitten van een specifieke stof, in dit geval uit noten, hiervan de veroorzakers. Een allergeen is immers altijd een eiwit maar een eiwit is niet altijd een allergeen. Dit is alleen het geval bij mensen met een overgevoeligheid voor de specifieke structuur van het allergeen.

Een noten allergie ontstaat door een initieel contact met noten of uiteraard de bestanddelen van noten (noten resten). Dit contact kan ontstaan door het eten van noten of voedingsmiddelen waarin noten is verwerkt maar ook door het ruiken van noten. Het allergeen kan zelfs via de huid het lichaam binnendringen via kapot eczeem. Op het moment dat de betreffende persoon de intentie heeft om overgevoelig te zijn voor noten, zal het lichaam antistoffen aanmaken. Deze antistoffen hechten zich vast aan afweercellen. Juist dit proces kan worden gezien als de manier waarop een noten allergie ontstaat. Het gevolg is immers dat de afweercellen openbreken bij een volgende keer dat de betreffende persoon in contact komt met noten. Hierdoor komt histamine vrij. Histamine is een stof dat via de bloedbaan in de slijmvliezen van de mond, neus, ogen en darmen terecht kan komen.  Hierdoor ontstaan de reacties die kunnen worden toegeschreven aan een notenallergie. 

Noten allergie net zo gevaarlijk als een pinda allergie?

Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het menselijk lichaam. In het geval van een allergie herkent het immuunsysteem van het lichaam de eiwitstructuur van de betreffende voedingsstof niet en zal ten onrechte in werking treden. Dit komt omdat het immuunsysteem (het afweersysteem van het lichaam) deze eiwitstructuur ziet als een lichaamsvreemde stof en het afweersysteem in werking zet. Omdat een noten allergie vaak vergeleken wordt met een pinda allergie, vrezen veel mensen deze vorm van voedselallergie. Is een noten allergie net zo gevaarlijk als een pinda allergie? Het antwoord hierop kan worden gebaseerd op het gehalte aan eiwitten aangezien dit de allergenen zijn waardoor een allergische reactie ontstaat. 

Een pinda allergie kan erg gevaarlijk doordat deze peulvrucht een hoog gehalte aan eiwitten bevat. Dit percentage is bij noten wat minder hoog. Hieruit zou de conclusie getrokken kunnen worden dat een noten allergie minder gevaarlijk is als een pinda allergie maar hierbij moet direct vermeld worden dat deze allergie vorm zeker serieus genomen moet worden. Ook amandel, pistachenoten, cashewnoten, walnoten, macadamia en hazelnoten bevatten een hoog percentage aan eiwitten. 

Notenallergie symptomen

De symptomen van een noten allergie kunnen binnen een aantal minuten tot een aantal uren na het contact met het allergeen ontstaan. De meest voorkomende noten allergie symptomen zijn:

  • Maagdarmklachten (misselijkheid, diarree)
  • Luchtwegklachten (benauwdheid, astma)
  • Huidklachten (jeukende galbulten)
  • Anafylaxie (een ernstige vorm van allergische reactie dat levensbedreigend kan zijn)

Op welke leeftijd kan een allergie voor noten voorkomen?

Een allergie voor noten kan op iedere leeftijd voorkomen. Ook baby’s en kinderen kunnen deze overgevoeligheid ontwikkelen. Hoewel het wetenschappelijk nog niet voor 100% bewezen is, lijkt het er wel op dat kinderen van ouders die last hebben van hooikoorts eczeem of een andere vorm van voedselallergie wel een grotere kans hebben op het ontwikkelen van een allergie voor noten. De stoffen waar daadwerkelijk een allergische reactie op is, wordt na de geboorte bepaald. Een notenallergie kan ook zeer goed op latere leeftijd ontstaan. Ook bij volwassenen kan dus een noten allergie ontstaan. 

Hoe een overgevoeligheid voor noten wordt vastgesteld

Een overgevoeligheid voor noten kan op verschillende manieren worden vastgesteld. Een voedselprovocatietest wordt hierbij regelmatig toegepast. Bij deze test wordt het voedselbestanddeel waar een allergische reactie op wordt verwacht toegediend om deze vorm van voedselovergevoeligheid te bevestigen. Gezien het gevaar van deze vorm van voedselallergie mogen dit soort tests uitsluitend onder het toeziend oog van een arts worden uitgevoerd. Gezien de intensiteit van dit soort onderzoeken wordt er steeds meer gekozen voor bloed- of een huidonderzoek. Deze keuzes zijn veel minder belastend voor de patiënt maar geven helaas niet 100% duidelijkheid.    

Wat te doen bij een noten allergie?

Kinderen kunnen over een overgevoeligheid voor noten heen groeien. Het is goed mogelijk dat noten na een aantal jaren weer wel worden verdragen. Bij volwassenen is dit veel minder het geval. Een notenallergie is een allergie vorm dat niet medisch behandeld kan worden. Een huisarts kan wel een antihistaminicum voorschrijven om de overlast van symptomen te beperken. De beste keuze wat je kunt doen bij een noten allergie is de bron vermijden. Dit betekent dat je het eten van noten of producten waar noten in verwerkt is zoveel mogelijk (het liefst volledig) moet vermijden.  

Wat mag je wel eten bij een noten allergie?

Zoals aangegeven vormen noten een uitstekende energiebron voor het menselijk lichaam en zouden deze boomvruchten zelfs kunnen dienen als vleesvervanger. Noten worden veelvuldig puur gegeten maar ook verwerkt in tussendoortjes (zoals in candybars) of als broodbeleg in vorm van hazelnootpasta. Daarnaast zijn noten vaak bestanddelen in brood, ontbijtgranen, muesli, cruesli, gebak, koek en vleeswaren. Ook producten als nootmuskaat, pijnboompitten, sesam en pesto moeten vermeden worden. Het is voor mensen met een overgevoeligheid voor deze boomvruchten dan ook moeilijk om te bepalen wat zij wel kunnen eten bij een noten allergie. 

Doordat fabrikanten de verplichting hebben om op het etiket aan te geven dat er een kans is dat het product sporen van noten bevat, wordt voor een deel al inzichtelijk welke producten beter vermeden kunnen worden en wat er wel gegeten mag worden bij een noten allergie. Daarnaast zijn er diverse kook- en receptenboeken die geraadpleegd kunnen worden bij een noten allergie. Op basis hiervan kan uitstekend een verantwoord voedingspatroon worden samengesteld.