Wanneer is er sprake van een allergie voor tarwe en wanneer van een tarwe intolerantie?
De termen “tarwe allergie” en “tarwe intolerantie” worden regelmatig door elkaar gebruikt. Dit is ten onrechte want er is wel degelijk sprake van een groot verschil tussen een tarwe allergie en een tarwe intolerantie. Een voedselovergevoeligheid waarbij er géén sprake is van een allergische reactie, wordt ook wel een intolerantie genoemd. Er wordt gesproken over een intolerantie als het lichaam specifieke voedingsstoffen niet accepteert. Hierbij is het afweersysteem niet betrokken wat bij een allergie wel het geval is.
Bij een allergie voor tarwe is er wél sprake van een allergische voedselovergevoeligheid. Er is hierbij sprake van een overgevoeligheid voor een eiwit. Dit eiwit wordt een allergeen genoemd. Een allergeen is altijd een eiwit maar een eiwit hoeft niet altijd een allergeen te zijn. Dit is alleen het geval bij mensen die allergisch zijn voor de specifieke karakteristieke eigenschappen van het betreffende eiwit.
Wat is een tarwe allergie?
Er is sprake van een tarwe allergie als het immuunsysteem vijandig reageert op de aanwezigheid van een specifiek eiwit uit tarwe. Deze eiwit wordt dan een allergeen genoemd. Het immuunsysteem ziet dit allergeen ten onrechte als kwaadaardig en zal het afweermechanisme van het lichaam in werking stellen om deze “indringers” (lichaamsvreemde stoffen) te verdrijven. Dit komt tot uiting in reacties als een loopneus en veelvuldig niezen, klachten die we betitelen als overgevoeligheidsreacties.
De eiwitten uit graan die overgevoeligheidsreacties veroorzaken
Tarwe is een graan wat weer een zaadkorrel is van een koren. Een koren is een plant dat tot de familie van de grassen behoort. Tarwe is opgebouwd uit vier verschillende soorten eiwitten, te weten: albumine, gliadine (prolamine), globuline en gluteline. In de meeste gevallen zijn albumine of globuline de veroorzakers van een overgevoeligheid voor tarwe.
Oorzaken van een overgevoeligheid voor tarwe
Er zijn diverse oorzaken te benoemen van een overgevoeligheid voor tarwe. Er kan sprake zijn van een aangeboren allergie. In dit geval kan erfelijkheid een rol spelen. Daarnaast kan een overgevoeligheid voor tarwe ook ontwikkeld worden als herhaaldelijk contact met het allergeen (dus de eiwitten in tarwe) een reactie veroorzaakt. Deze kans is uiteraard groot omdat tarwe als ingrediënt van een veelzijdigheid aan producten is verwerkt. Dit bestanddeel is terug te vinden in diverse soorten brood, koek, muesli, gebak, pasta, vermicelli, vleeswaren, hagelslag, candybars en producten die meel, bakmeel, bloem of tarwezetmeel bevatten.
Waarom tarwe allergie een vorm van overgevoeligheid is dat vooral veel bij kinderen voorkomt
Een tarwe allergie kan net zoals bij koemelkallergie het geval is, gezien worden als een vorm van allergie dat veel bij kinderen voorkomt. Vooral baby’s en peuters zijn hier gevoelig voor omdat het immuunsysteem van kinderen op deze leeftijd nog niet volledig is ontwikkeld. In veel gevallen heeft een kind dat allergisch is voor tarwe ook last van andere vormen van voedselallergie.
De meeste kinderen groeien na een aantal jaren (gemiddeld 3 tot 5 jaar) over deze allergie heen en kunnen na verloop van tijd de eiwitten uit tarwe producten weer verdragen. Een tarwe intolerantie komt wel veel bij volwassenen voor.
Wat is een gluten intolerantie?
Een allergie voor tarwe wordt ook vaak verward met een gluten intolerantie. Ook dit zijn verschillende begrippen maar de verwarring is goed te verklaren. Gluten is een term voor een eiwit dat bestaat uit gliadine en gluteline. Dit eiwit komt voor in bepaalde granen, waaronder in tarwe. Gluten beschadigen de darmwand van een de dunne darm bij personen die last hebben van een gluten intolerantie. Het gevolg hiervan kan zijn dat specifieke voedingsstoffen minder goed door het lichaam worden opgenomen. De klachten als gevolg van een gluten intolerantie kunnen worden beperkt door een strikt glutenvrij dieet te volgen. Een persoon met een tarweallergie mag wel glutenbevattende producten gebruiken, met uitzondering van tarwe.
Symptomen van een allergie voor tarwe
Een allergie ontstaat vrijwel altijd op de plek waar de mestcellen zich bevinden. Mestcellen zijn bloedcellen die gevuld zijn met histamine. Deze histamine komt vrij bij het ontstaan van een allergische reactie. Bij een voedselallergie ontstaat de allergische reactie in de darmen. De meest voorkomende symptomen bij een allergie voor tarwe zijn dan ook onder andere een prikkelbare darm syndroom in combinatie met astma, eczeem, netelroos, zwelling, krampen of hooikoorts. Deze allergische symptomen kunnen al binnen een aantal minuten tot enkele uren na het eten optreden.
Hoe een overgevoeligheid voor tarwe wordt vastgesteld
Er zijn meerdere manieren hoe een overgevoeligheid voor tarwe kan worden vastgesteld. In veel gevallen geeft het bijhouden van een symptoom dagboek in combinatie met het in kaart brengen van het eetpatroon al een behoorlijke indicatie. Daarnaast kunnen er bloedtesten worden uitgevoerd. Deze RAST (Radio Allergo Sorbent Test) wijst de aanwezigheid uit van antilichamen tegen het tarwe eiwit. Daarnaast kan er gekozen worden voor een huidtest of een eliminatie provocatie. In dit laatste geval wordt een verdacht voedingsmiddel uit het eetpatroon verwijderd of juist toegevoegd waarbij er wordt gekeken naar de lichamelijke reacties die hieruit ontstaan. Deze tests worden uiteraard uitgevoerd onder toeziend ook van een arts.
Wat te doen tegen een tarwe allergie?
Zoals aangegeven kan een tarwe allergie niet worden genezen. Bij deze allergie is het de beste keuze om de bron zoveel mogelijk te vermijden. Dit betekent dat het kiezen voor een eetpatroon dat bestaat uit voedingsmiddelen waarin géén tarwe is verwerkt. Een diëtist kan hierin adviseren. Daarnaast zijn er diverse kookboeken verkrijgbaar die gericht zijn op een tarwevrij voedingspatroon. Om de overlast van de symptomen van een tarwe allergie te beperken zijn er antihistaminica verkrijgbaar. Een antihistaminicum is immers een medicijn dat de werking van histamine zal bestrijden. In dit geval is voorkomen echter beter dan genezen. De beste keuze om de overlast van een tarwe allergie te beperken is door te kiezen voor een tarwevrij voedingspatroon.